Merhaba. Yeni yılınızı kutlarım. Serinin yine ciddi konulardan konuşacağımız yeni bölümüne hoşgeldiniz. Hadi başlayalım!

6) SAĞLIK SİSTEMİ

Hamileyken yazdığım günlükler de şahittir ki Fransa’daki sağlık sisteminden çok çektim. Hala çekiyorum çünkü işleyişi ve mantığı anlamıyorum.
a) En temel bilgiyle başlayayım: bir sorununuz olduğunda (Acil’lik değilseniz) aile hekiminizden randevu alıp ona gidiyorsunuz. Aile hekiminiz çok yüksek ihtimalle adresinize en yakın doktor oluyor; kendiniz seçebilirsiniz. Bu hekimlerin bir de mutlaka uzmanlık alanı var. Örneğin benimki aslında bir jinekolog. Ama nasıl bir jinekolog gel de bana sor. Uzun süre ofisinde ultrason aleti bile yoktu. Alet geldiğinde ise ultrason uzmanı olmadığını, sadece (varsa) bebeği görebildiğini söyledi. Evet benim kulaklarım işitti bu lafları. Ve bana ne zaman ultrason gerekse beni görüntüleme merkezine yönlendirdi elime bir yönlendirme kağıdı tutuşturup. (Bu kağıt olmadan görüntüleme merkezlerine gidemiyorsunuz) Yani özetlemek gerekirse ben ihtiyacım olduğunda hem ondan rdv alıyorum (ve bu en az 1 ay sonrasına alınıyor) hem ona muayene ücreti ödüyorum hem görüntüleme merkezinden rdv alıyorum (o da 1 ay sonrasına) sonra onlara da para ödüyorum sonra gidip hekimime raporu gösteriyorum ultrasonumu yorumlasın diye ve yeni bir ücret daha ödüyorum. Gerekirse kan merkezine gidip kan veriyorum ona da para ödüyorum (oraya rdv’suz gidiliyor ve sonuç hemen çıkıyor) Çok afedersiniz edeyim içine böyle sistemin. Durun daha yeni başlıyorum anlatmaya!

b) Aile hekimlerinin çok büyük bir kısmı hipnoz yapmayı biliyor. Evet yanlış okumadınız; benim aile hekimim bir jinekolog, ultrason bilmiyor ama hipnoz yapmayı biliyor. Ne kadar fantastik değil mi! Ebeler de kendi muayenehanelerinde yapıyorlar bunu. Kendi eski ebelerimden biliyorum. Ben hiç yaptırmadım, hiç niyetim de yok. Size de tavsiye etmem. Kendi uzmanlık alanını bilmeyenler hipnozu nasıl bilsin?! İşinin ehli değilse hipnozun sonuçları çok tehlikeli olabilir.şahsen hipnoz uzmanından bile korkarım.

c) Acillerde çok beklersiniz. Çok, çok ama çok beklersiniz. Ben bir keresinde 12 saat sadece kan testi sonucu bekledim. Hiçbir şey yiyemedim. Neden? testte bir şey çıkar da tedavi gerekir, bunun için de midemin boş olması gerekirmiş diye.

Şu iki şeyi asla aklınızdan çıkarmayın: 1-Fransa’da sağlık sistemi, hastaneleri boş tutmak ve uzmanları rahat bırakmak üzerine kurulu. Aile hekimleri bu yüzden bu kadar meşguller. Rdv’lar bu yüzden ileri tarihlere alınabiliyor. Çünkü Fransa’da sadece bir jinekologlara bir diş hekimlerine bir de göz hekimlerine gitmek için aile hekiminin yönlendirmesine ihtiyacınız yok. Bunlar dışındaki tüm uzman doktorlardan rdv alabilmek için yönlendirme mektubunuzun elinizde olması lazım. Ben bir keresinde bir benimden şüphelendim ve o jinekolog olan aile hekimine gittim. Ne anlasın o benden??? Aile hekimlerinden her şeyden anlaması bekleniyor. Ona para ödedim (rdv gününü yine bekledim tabii) sonra gittim bir de dermatoloğa para ödedim. İşte böyle saçma sapan bir sistem!!! Hastaneler bomboş koridorlarda in cin top oynuyor çünkü sistem, halkı aile hekimlerine yığıyor.
2- Fransa’daki sağlık tesis etme anlayışı semptomları bastırma prensibi üzerine kurulu. Bir yerin mi ağrıyor? ”Ağrı kesici aldın mı?” Beni çıldırtan soru bu! Hem soruş tarzları için çıldırıyorum (çünkü ağrı kesici almayı akıl etmediğinizi sanıyorlar) hem de ağrınız ağrı kesiciyle dinerse sizi ciddiye almıyorlar ve derine inmiyorlar. Eve gönderiyorlar. Daha bitmedi! Devam ediyorum.

d) Benim eşim ne yazık ki bir keresinde çok hastalandı ve acil’e gitti. (araba kullanacak durumda değildi ama bize ambulans göndermediler ve arabayla gitmek zorunda kaldı!) Ordan eve geri gönderdiler reflü teşhisi koyarak. Eline reflü ilaçları tutuşturmuşlar. Tek amaçları acil’i kalabalık tutmamaktı; başlarından savdılar. Eşim acı ve ateşler içinde yanarak ertesi gün bir daha (yine arabayla) gitti reflü yanlış teşhisti! ve sonunda hastaneye yatırdılar ve tedavi ettiler. 5 gece hastanede yattı. Ama gerçek teşhisi koymaları 3 gün sürdü!!! İşte bu kadar beceriksizler. Meğer çok daha büyük bir sorun varmış (sonunda tedavi oldu ve iyileşti)

e) Ben kızımı doğururken ölüyordum. Tam 17 saat sürdü doğum (akşam 10’dan ertesi gün öğlen 3 buçuğa kadar). Doğal doğuma en uymayan pozisyonda yatırdılar beni; çocuğu resmen doğuramadım. Sonunda vakumla aldılar. Ben doğumdan yarım saat önce siyah bir mide sıvısı kustum. Bunun sebebi hiç anlaşılamadı.

O 17 saat ilk başladığında ise epidural istemiştim. Bana o kadar yüksek dozda epidural verdiler ki duyma yetimi kaybettim. Hiçbir şey duymuyordum, uzay boşluğunda gibiydim. Duyma yetimin gittiği o birkaç saniyede “duymuyorum” dedim ama o lafımın son hecesini duyamadan yetim gitmişti. Ağzımdan sadece ”duymuyo-“nun çıktığını işittim. Neyse ki sonra hemen dozu azalttı allahın cezaları. Hani şu aralar Türkiye’den Avrupa’ya doktor göçü varmış ya bu muhteşem bir gelişme burası için. Türk doktorları gelsinler de bunlara biraz meslek öğretsinler! Beni Türk doktorlarına emanet ediniz. Onlara güvenim %100 !!!!

f) Hamileliğimin 4-5. ayında çok sancılı kasık ağrıları çektim. Takibimi yapan ebem bana derhal acile gitmem gerektiğini söyledi. Gittim. Beni saatlerce beklettiler, sonunda muayene ve kan/idrar testi yapıldı ve ağrı kesici verip gönderdiler. Çocuğum şimdi 3 yaşını bitirmek üzere ve bu kasık sancıları benimle kaldı. Artık hayatımın bir parçası. Ne olduğunu hiçbir zaman öğrenemedim.

g) Kızım doğduktan sonra onu emzirmede büyük sorunlar yaşadım. Kimse anlamadı sebebini. Sonra ben tesadüfen kızımda dudak bağı olduğunu fark ettim. Meğer yavrucağız bu yüzden emememiş. Türkiye’de olsa hemen minik bir operasyonla sorun çözülürdü ve ben kızımı emzirebilirdim ama çoktan hazır süte geçmiştik. Pediyatra söylediğimde tek cevabı ”önemli değil” oldu, bana operasyonu teklif dahi etmedi. Bu iyi bir şey mi kötü bir şey mi? Karar vermesi çok zor. Burada emzirmeye önem verilmemesi modern hayatta annelerin üzerindeki baskıyı azaltmanın bir sonucu. Türkiye’de dudak bağına hemen operasyon yapılması ise annelere emzirme baskısının bir sonucu.

Pediyatri ile sorunum devam ediyor : Benim kızım gözlerini kısarak bakmaya başladı son günlerde ama yaş günü gelmeden göz muayenesi yok Fransa’daki pediyatrlarda. Başlarım böyle işe ! Kızımın görüşünü kontrol ettirmem için yaş günü randevusunu beklemek zorundayım. Allah kahretsin böyle işi ! Üstelik kızıma zorunlu olmadığı için su çiçeği aşısı yapılmadı ve benim yavrum su çiçeği oldu. Allah’tan ağır geçirmedi ama yüzünde pembe izler kaldı. (Geçicilermiş) O izlere güneş kremiyle bakım yapmak zorundayım. Aşı olsaydı bunların hiçbirini yaşamazdık. Ayrıca normalde (zorunlu olmasa da) yapılan rotavirüs aşısı da çocuğuma yapılmadı. Umarım o virüse hiçbir zaman yakalanmayız. (İnanır mısınız 3 yılı aşkın oldu doğalı kızımın kan grubunu hala bilmiyorum çünkü “gerek görülmüyor”. Talasemi taşıyıcısı olduğunu bile kendi çabalarımla öğrendim……..)

h) Aslında eşimin ailesinin maruz kaldığı ağır sistem yanlışlarını da anlatmak istiyorum bu yazıda (onlar çok büyük acılar çektiler bu sistem yüzünden) ama üzerime vazife olmadığı için veya belki bilinmesini istemezler diye anlatmıyorum size.

i) Hastaneden yanlış bir fatura almaya hazır olun; her an posta kutunuzda çoktan ödenmiş bir ücretin ödenmesi gerektiğine dair yazı bulabilirsiniz. Ödeme için de belli bir süreniz var; süreyi aşarsanız ceza yiyorsunuz. Hatalı faturanın iptali için hastaneyi ara, doğru muhatabı bul, saatlerce telefonda bekle, onu ortada bir hata olduğuna inandırmaya uğraş.. çıldırmamak çok zor. Ayrıca muhatabı bir yanlışlık olduğuna ikna edip bilgisayarından kontrol etmesini sağlamak da zorundasınız çünkü o bir hata olmadığından ÇOK EMİN !!!!!! Durduk yere yarım gününüz gider, başka yapacağınız işler aksar; günün diğer yarısını da sinirinizi üstünüzden atmak için harcarsınız. Fransa’ya hoş geldiniz !

j) Acil’de size danışılmadan çok pahalı bir ilaç size verilebilir ve siz ücretini ödemek zorunda kalırsınız (evet bu da geldi başıma). Faturayı görünce şok oldum, hastaneyi dava edeceğimi söyledim.. direndiğimi gördüklerinde hemen bir aracı ile toplantı ayarlandı ve şükürler olsun ki aracı bizi haklı buldu. Konu sonuçlanınca sizi haberdar ederim. Paranın tümü olmasa da bir kısmının iade edilmesini bekliyorum. (Peki acil’deki doktorun bu ilacın çok pahalı olduğunu bilmediğini söylemesi nasıl bir saçmalık???) (edit: üç ay sonra son karar verildi ve bize iade yapılmadı)

k) Pandeminin ilk 6 ayı boyunca haftada 3-4 kez panik atak geçirdim. Hastaneye gitmeye korktuğumuz için eve iki kez doktor çağırmak zorunda kaldık. Dolayısıyla “acil doktor çağırma hattı” tecrübem de var. Asla 4 saatten önce gelmesini beklemeyin. Düşünün biz küçük bir şehirde yaşıyoruz, biz bile çok bekledik, gece yarısı anca gelebilmişti. O sırada, yaşadığım şeyin panik atak olduğunu bilmiyordum. Tek bildiğim ölmek üzere olduğumdu… doktor gelene kadar hafiflemişti ta ki bir sonraki atağa kadar.

7) GÜNDELİK HAYATA DAİR BİLMENİZ GEREKENLER

Berber ve kuaförler : Fransa’da berber ve kuaförlerin çok büyük bir kısmı kadınlardan oluşur. Görünce şaşırmayın ve garipsemeyin. Kadınlar da erkekler de Türkiye’de kuaförlerinin erkek olmasına o kadar alışmışlar ki sanki kadınlar bu işi beceremezmiş gibi bir algı oluşuyor. Aslında bu sadece göz alışkanlığından ibaret. Halbuki kadınlar sadece ağda ve tırnak bakımında doğuştan becerikli/bilgili olarak doğmuyorlar. Erkekler de saç kesiminde uzman olarak doğmuyorlar annelerinden. Bunların hepsi sonradan öğrenilen meslekler. Keşke Türkiye’de de kadınlar berber ve kuaför olsa. Kadınlar ve erkekler için ayrı kuaförler olduğu gibi ikisine de hizmet verilen (hatta yan yana manikür -pedikür yaptırdıkları) kuaförlerin de mevcut olduğunu belirteyim.

Tabii bundan daha önemli şöyle bir detay var. Kuaförler işlerini iyi bilmiyorlar. Tesisatçılık(aşağıda okuyacağınız gibi), kuaförlük gibi el becerisi gerektiren işlerde Fransızlar iyi değiller. Benim Marsilya’daki düğünümde saçım da makyajım da rezaletti örneğin. Bu düğünden 2 ay önce İstanbul’daki nikahımda saçım da makyajım da efsane olmuştu. O günlerden beri iki organizasyonun da fotoğraflarına bakıyorum, arada uçurumlar var. Türkler el becerisinde muhteşemler! Ayrıca işlerine özen gösteriyorlar. Fransa’daki saçım iki saat sonra duvağımla beraber düşmüştü. Makyajım 1 saate akmıştı. Ben o profesyonel makyözden daha iyi makyaj yapıyorum keşke yapsaydım (elim çok yatkındır). Kuaför de ayrı bi garipti; bana saçımı bir gün önceden yıkamamı, ”tekniklerinin böyle olduğunu” söyledi. Hayatımda ilk kez böyle bir şey duydum. Saçıma binlerce tel toka taktı ve saç yine de düştü. Ben 25 sene İstanbul’da yaşadım, sayısız kez kuaföre gittim hepsi işini ciddi yapan, işine hakim insanlardı. Bu beceriksizlere paranızı kaptırmayın (ayrıca inanılmaz pahalı kuaför fiyatları). Sadece benim değil eşimin de iki organizasyondaki fotoğrafları arasında uçurumlar var. İstanbul’da berber onu bir fotomodele dönüştürmüştü, Fransa’da ise oğlan çocuğu gibi kestiler saçlarını (kendi memleketinde!). Sakın ha girmeyin bunların dükkanlarına.

Son olarak, erkeklere ve kadınlara verilen kuaförlük hizmetlerinin bedellerinin arasında uçurum olduğunu unutmayın. Sanki kadın olduğunuz için cezalandırılıyor gibi hissedebilirsiniz.

Tamirat/tesisat işleri : Fransızların bu işlerden hiç anlamadığını söyleyerek başlayayım. Diyelim evde bir şey bozuldu geliyorlar, bakıyorlar ve gidiyorlar. (emlakçının gönderttiği kişiler genelde böyle çıkıyor) El becerisi diye bir şey yazmıyor kitaplarında. Yalnız bazı internet siteleri var; oralarda çok becerikli ustalar veya bu iş mesleği olmasa bile bilgisi ve ilgi alanı olan kişiler oluyor. Onlardan hakikaten memnun kaldım. Size de tavsiye ederim.

Sinema salonları: Bu konuda da diyeceğim var elbet. Sinemaya giderseniz bilin ki antrakt yok yani tüm filmi bir seferde izliyorsunuz. 3,5 -4 saatlik filmleri bile. İhtiyaç halinde tuvalete elbette gidebilirsiniz ama bir garipsenmiyor değil hani. Sonrasında karanlıkta salona geri girip yerinizi bulmak zorunda kalıyorsunuz. Koltuk seçimi diye bir şey de yok- en azından benim gittiğim sinemalarda yoktu. İstediğiniz yere geçiyorsunuz. Fransızlar milliyetçiliklerinden mi yoksa İngilizce bilmediğinden midir bilinmez dublajı çok severler. Çoğu filmi çocuk filmi gibi dublajlı izlerler. Ama artık bu inat kırılmaya başladı, az da olsa altyazılı seanslar bulunabiliyor. Sinemanın en güzel yanı ise tuzlu popcorn olması. Çünkü Fransa’daki marketlerde sadece şekerli hazır popcorn var. Tuzlu popcorn ise hazır halde değil microway’de patlatabileceğiniz şekilde satılıyor. Ben sırf tuzlu popcorn için sinemaya gittiğimi bilirim. Evde microway olmasına karşıyım çünkü. Sonra mısır patlatma makinesi aldım da rahatladım 🙂

Plajlar: sanırım bir tatil yazımızda bu konuya değinmiştim ama konseptimiz gereği kısaca tekrarlayayım. Fransa’da plajların %95’i halk plajıdır. Bu ne demek? Yani giriş ücretsizdir ve plajda hiçbir hizmet yoktur. Şezlongunuzu, havlunuzu, şemsiyenizi ve tüm günü orada geçirecekseniz yiyeceğinizi-içeceğinizi siz getirirsiniz. Tuvalet dahi yoktur. Olan tek şey duştur (zahmet oldu ya). Otellere ait plajlarda ise her türlü hizmet vardır ve giriş ücreti otel ücretine dahil değildir. Her girişi ayrı ödersiniz. Oldukça pahalıdır. Halk plajlarının iyi mi yoksa kötü bir şey mi olduğuna hala karar veremedim. Bizim hem şezlonglarımız hem de şemsiyemiz var. Tuvalet ihtiyacı için ise otele gidiş-dönüş yapıyoruz. Sandviç, meyve, su gibi ihtiyaçları yanımızda getiriyoruz.

Halk plajlarında sigara-marihuana vb yasaktır. Çok büyük kısmına evcil hayvan da sokulamaz ama insanlar maalesef bunu pek takmıyor. Marihuana içeni bile gördüm. Allahın cezası keş yüzünden rüzgarlı havada hepsini ciğerlerimize çektik, leş gibi de koktu açık havada olmamıza rağmen.

Fransa’da çıplaklar plajı diye bir konsept de var. Ben hiç gitmedim, hiç de niyetim yok. Halk plajlarında kadınların üstsüz olma hakkı olması bile hala çok garip geliyorken çıplaklar plajını kaldırabileceğimi hiç sanmıyorum.

Önemli not: Fransa’daki sağlık sisteminden çektiğim çileyi nihayet paylaştığım için çok memnunum. Ancak pandemi döneminde Macron yönetiminin çabasını takdir ettiğimi söylemek zorundayım çünkü ben adil bir insanım. Çabayı ve iyi niyeti görüyorum ve dünyadaki diğer bütün ülkeler pandemi yönetiminde nasıl zorlandılarsa Fransa’nın da o kadar zorlandığını düşünüyorum. Ne daha az ne daha çok.

Serinin bir sonraki (muhtemelen son) yazısında buluşana dek hoşçakalın.